โบราณมักจะว่าเดือน 12 สุนัขจะติดสัดและสุนัขจะผสมพันธุ์กันจำนวนมาก แท้จริงแล้วใน 1 ปี สุนัขจะเป็นสัด (มีฮีท) 2 ครั้ง คือ 6 เดือนครั้ง โดยครั้งแรกจะเริ่มมีฮีทเมื่ออายุ 1 ปี หรือในสุนัขพันธุ์เล็กจะเริ่มมีฮีทเมื่ออายุ 7-8 เดือน และอีก 6 เดือนถึงจะมีฮีทครั้งต่อไป ท่านเจ้าของสุนัขบางบ้านก็มีสถานที่จำกัด หรือเลี้ยงสุนัขเพียงเพื่อเป็นเพื่อนไว้เฝ้าบ้านเพียง 1-2 ตัว และไม่ต้องการขยายพันธุ์ให้มีลูกมีหลาน เมื่อสุนัขเติบโดถึงวัยเจริญพันธุ์มีฮีทแล้วก็พาสุนัขไปฉีดยาคุมกำเนิดหรือทำหมัน ก็คุมกำเนิดได้แล้วไม่ต้องห่วงอะไร แต่สำหรับท่านเจ้าของที่เลี้ยงสุนัขตัวโปรดมาตั้งแต่เล็กแต่น้อย แล้วต้องการให้เจ้าตัวโปรดมีลูกมีหลานให้อุ้มน่ารักๆ เมื่อถึงคราวที่เจ้าตัวโปรดมีฮีทมา ก็สรรหาพ่อพันธุ์ที่จะให้ได้ทายาทออกมามีหน้าตาสวยหุ่นดี โดยยอมเสียค่าผสมพันธุ์ บางบ้านที่ซื้อสุนัขมาเป็นคู่ก็สบายไป ปล่อยผสมพันธุ์โดยวิธีธรรมชาติ เมื่อตัวเมียมีฮีทและถึงวันที่ไข่ตก โดยธรรมชาติตัวเมียจะยอมให้ตัวผู้ขึ้นผสมพันธุ์ แล้วที่นี้เจ้าของก็ตั้งตารอว่าเจ้าตัวโปรดจะตั้งท้องหรือไม่ จะดูรู้ได้อย่างไร
นับจากวันทำการผสมพันธุ์วันสุดท้าย สัปดาห์แรกสุนัขยังคงไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลง ยังคงกินอาหารเป็นปกติ ในสัปดาห์ที่ 2 จะมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นเล็กน้อย โดยตรวจดูที่หัวนมของสุนัขจะเต่งตั้งเรียงกันเป็นแนว ในสุนัขบางตัวอาจมีอาการแพ้ท้องโดยกินอาหารน้องลงหรืออาเจียนหลังกินอาหาร แต่ตรงข้ามกับสุนัขบางตัวก็มีอาการกินเก่ง กินอาหารได้มากกว่าปกติซะอีก
หากต้องการจะอาบน้ำให้สุนัขควรอาบในช่วงหลังผสมแล้วไม่เกิน 2 อาทิตย์ หลังจากนั้นให้ใช้วิธีเช็ดตัวสุนัขก็พอ
ในสัปดาห์ที่ 3-4 จะเริ่มเห็นว่าช่วงเอวที่เคยคอดก็จะเต็ม หากลูกสุนัขในท้องมีจำนวนมาก จะเห็นท้องเต็มได้มาก แต่ถ้าลูกสุนัขในท้องมีจำนวนน้อยตัวก็ยังไม่เห็นการเปลี่ยนแปลงตรงนี้ชัดเจน แต่เต้านมจะเต่งใหญ่ขึ้นกว่าปกติแน่ๆ
ในสัปดาห์ที่ 5-6 ช่วงนี้จะเห็นอาการช่วงท้องขยายใหญ่ได้ชัด บางตัวที่มีจำนวนลูกสุนัขมากๆ ท้องจะไม่แค่ตึงแต่จะเห็นท้องใหญ่ขึ้นกว่าปกติ ในช่างนี้อาหารที่เคยให้ 2 มื้อ ควรจะเพิ่มอาหารอีก 1 มื้อเป็น 3 มื้อต่อวัน การบำรุงให้อาหารที่มีคุณค่าสูง วิตามิน แคลเซียม จำเป็นสำหรับแม่สุนัขตั้งท้องมาก
ในสัปดาห์ที่ 7-8 จะเห็นท้องได้อย่างชัดเจน เต้านมใหญ่ ช่วงท้องแก่ให้ระวังการปล่อยกระโดดวิ่งเล่น ระวังเรื่องการแท้งได้
ทำนายวันคลอด
วันที่เราทำการผสมพันธุ์ เราควรบันทึกไว้ว่าผสมวันที่เท่าไร วันใดบ้าง วิธีทำนายวันคลอดอย่างง่ายคือ นับวันจากวันที่ผสมพันธุ์มา 60 วัน จากประสบการณ์ของข้าพเจ้าส่วนใหญ่สุนัขจะตั้งท้อง 63 วัน แต่ถ้าอยู่ในช่วง 58-68 ก็ไม่ถือว่าผิดปกติ
ตัวอย่าง สุนัขผสมพันธุ์ไป 2 ครั้ง ครั้งแรกวันที่ 1 ต.ค. และครั้งที่ 2 วันที่ 3 ต.ค. เช่นนี้ การทำนายวันคลอดอย่างง่ายโดยวิธีนับคือ หลังจากผสมวันแรกนับไป 60 วัน คือ ต.ค.=30 วัน+พ.ย.=30 วัน กำหนดคลอดก็คือวันที่ 30 พ.ย. เป็นต้น
ท่านเจ้าของควรจะสังเกตดูการตั้งท้องของสุนัขเพื่อจะได้บำรุงเลี้ยงดูแลสุนัขได้อย่างสมบูรณ์ ถูกต้องและทำนายวันคลอดไว้ล่วงหน้าเพื่อเตรียมตัว เตรียมอุปกรณ์ สถานที่ ให้สุนัขคลอด เมื่อถึงเวลาใกล้วันคลอดจะได้ไม่เกิดการฉุกเฉิน ทำอะไรไม่ถูก
"สายรุ้ง"